Transparant, goedkoop en overzichtelijk: dat is het bestaanrecht van etf’s pf trackers. Maar sommige etf’s zijn verre van overzichtelijk. ‘Eenvoudig, transparant en flexibel.’ Met deze slogan probeert het Franse Lyxor, een dochter van Société Générale, haar producten aan de man te brengen. De Franse ETF-beheerder heeft het tij mee, want de markt voor indextrackers of ETF’s is booming.
In de VS ging volgens Morningstar, een onderzoeksbureau voor de beleggingssector, vorig jaar zeventig procent van de inleg (van nieuwe beleggingen) naar ETF’s. Voor de Nederlandse markt zijn exacte cijfers niet voorhanden, maar marktkenners denken dat het marktaandeel van ETF’s op de particuliere markt in enkele jaren is gestegen van vrijwel nihil naar vijf tot tien procent. Inmiddels staan alleen al aan de Amsterdamse beurs bijna 150 ETF’s genoteerd, en via brokers als Binck kun je ook in ETF’s van andere beurzen handelen. Wereldwijd zijn er duizenden ETF’s te koop.
ETF’s beleggen niet actief in aandelen of obligaties, zoals beleggingsfondsen, maar volgen passief een bepaalde index. Dat kan de AEX-index zijn, de S&P 500 (vijfhonderd grote Amerikaanse bedrijven) of de MSCI World Index (ruim 1.600 wereldwijde bedrijven).
Beleggingsfondsen pretenderen de markt te kunnen verslaan door juist wel keuzes te maken voor bepaalde aandelen of obligaties, maar in de praktijk presteren de meeste fondsbeheerders slechter dan de index. Dat is na tientallen onderzoeken op dat gebied inmiddels wel overtuigend bewezen.
‘Met trackers kun je breed spreiden tegen lage kosten’, zegt Martijn Rozemuller, oprichter en directeur van Think ETF’s, een Nederlandse beheerder van ETF’s. ‘Bovendien maak je zo geen keuzes voor bepaalde bedrijven, maar beleg je in de hele markt. Daarmee schakel je de grootste valkuilen voor beleggers – hoge kosten, slechte spreiding en emotie – uit.’
Ook steeds meer vermogensbeheerders vinden ETF’s de beste keuze voor hun klanten. ‘De belangrijkste toegevoegde waarde van indexbeleggen is de enorme spreiding gekoppeld aan zeer lage kosten. Als je kiest voor ETF’s van hoge kwaliteit, heel breed internationaal spreidt en de kosten zo laag mogelijk houdt, zul je het op termijn beter doen dan dure actieve beleggingsfondsen’, zegt Frank den Blijker, vermogensbeheerder bij topcapital en iBeleggen uit Amsterdam.
Zelfs de grootbanken, die lange tijd ETF’s weerden omdat die concurreren met hun eigen lucratieve huisfondsen, bieden sinds kort ETF’s aan. ABN Amro lanceerde in februari twee eigen ETF’s en ING biedt sinds deze week zogeheten passief vermogensbeheer (dat wil zeggen tot honderd procent in ETF’s) aan.
Maar de ene ETF is de andere niet. Er is de laatste tijd sprake van een wildgroei aan ETF’s die helemaal niet breed gespreid beleggen, maar die in een hele specifieke categorie beleggen. Een paar voorbeelden van niches waarvoor ETF’s worden aangeboden (makkelijk te vinden op www.morningstar.nl, dan klikken op ETFs):
Specialisatie Voorbeeld
Land of regio Nederland, Zuid-Amerika, Turkije
Sector Banken, watersector, auto-industrie
Grondstoffen Goud, olie, suiker
Type aandelen Aandelen met een hoog dividend, kleine bedrijven, groeiaandelen
En dit zijn nog maar de meer reguliere categorieën. Marktpartijen bieden nog veel exotischer varianten aan. Zo is er de iShares Islamic USA ETF, die belegt in Amerikaanse bedrijven die aan de sharia-wetgeving voldoen; de Low Carbon 100 Europe THEAM ETF belegt in Europese bedrijven die vergeleken met branchegenoten weinig CO2 uitstoten; er zijn ETF’s met een hefboom, die met geleend geld de blootstelling aan de index die zij volgen, vergroten, zoals ook bij Turbo’s, Sprinters en Speeders gebeurt. Daarmee verveelvoudigt de potentiële winst, maar ook het mogelijke verlies neemt toe. Beleggers kunnen met sommige ETF’s speculeren op een koersdaling (short gaan, in jargon), net zoals dat met putopties of futures kan. Er zijn zelfs ETF’s die nog het meest lijken op een hedgefund, zoals verschillende in Amsterdam verkrijgbare Lyxor Vix-futures, die speculeren op de bewegelijkheid van de Amerikaanse beurskoersen (de Vix-index). Hoe heftiger de koersuitslagen – naar boven én naar beneden – des te hoger de winst.
Nu veel beleggers hun dure, vaak matig presterende beleggingsfondsen inruilen voor goedkopere ETF’s raakt de financiële sector een belangrijke bron van inkomsten kwijt. Bovendien kunnen banken en vermogensbeheerders zich met een wereldwijde ETF nauwelijks meer van elkaar onderscheiden. Het lijkt erop dat de sector de weggevallen inkomsten probeert terug te halen door steeds exotischer beleggingsinstrumenten te verkopen aan beleggers die een gokje willen wagen. Daar is niets mis mee. Maar met passief en breed gespreid beleggen – het wezen van ETF’s – heeft het weinig meer te maken.
Kader
De ene index is de andere niet
Op het eerste gezicht is beleggen in ETF’s heel eenvoudig: u kiest een bepaalde index en koopt een bijbehorende ETF. Maar welke index kiest u als u in grote Europese bedrijven wilt beleggen?
Naam ETF Index Rendement 2013^
Julius Baer Smart Equity Europe MSCI Europe 23 procent
Amundi S&P Europe 350 S&P Europe 350 20 procent
Amundi Europe Stoxx 600 Stoxx 600 21 procent
Ossiam Stoxx 600 Europe Equal Weight Stoxx 600* 24 procent
iShares FTSEurofirst 100 FTSE 100 17 procent
iShares Stoxx Europe 50 Stoxx 50 16 procent
^ Inclusief (herbelegd) dividend
* Equal weight: elk aandeel heeft hetzelfde gewicht in de index
